یکی از سؤالاتی که معمولاً در دوران غیبت برای شیعیان مطرح است، این است که آیا دیدار توأم با شناخت امام زمان- عجّل الله تعالی فرجه الشریف- در دوران غیبت امکان پذیر است و اگر ممکن است، راه نیل به آن چیست؟ . در جواب باید گفت که قطعاً دیدار امام زمان علیه السلام در دوران غیبت امکان پذیر است. ابن سینا می گوید: « بهترین دلیل برای امکان پذیر بودن چیزی، اتّفاق افتادن آن است» . در موارد متعدّدی دیدار شیعیان با حضرت بقیّة الله - ارواحنا فداه- میسّر شده است. در دوره ی زمانی بیش از هزار سال، شخصیت های بسیار عظیم علمی و دینی، آن حضرت را فراوان ملاقات نموده اند و کتاب های بسیاری در این باب تألیف شده است.  

شب پانزدهم ماه ذی القعده، شب مبارکی است که خدای متعال بر بندگان مؤمن خود نظر رحمت می کند. کسی که در این شب به طاعت و شب زنده داری بپردازد، حق تعالی به او ثواب صد نفر سائح (یعنی روزه دار ملازم مسجد که معصیت نکرده باشد) را عنایت می کند. در روایتی از رسول اکرم صلی الله علیه و آله نقل شده است: شب پانزدهم ماه ذی القعده را مغتنم شمار و خود را به عبادت، طاعت، نماز و  طلب حاجات از خدا مشغول کن؛ همانا هرکس در این شب از خداوند حاجتی بخواهد، به او عطا خواهد شد.

سه ماه رجب، شعبان و رمضان، مختصّ خلوت‌های عبادی و بهره‌گیری از عباداتی همچون اذکار، ادعیّه، نمازهای مستحبّی، روزه، انفاق، صدقه و … هستند. اگر از ماه رجب درست بهره بگیریم، مستعد بهره‌مندی از فیّوضات ماه شعبان المعظّم می‌شویم، آن‌وقت شایستگی وارد شدن به شهرالله و میهمان ضیّافت الله شدن را پیدا خواهیم کرد. در سیر و سلوک، اگر انسان بخواهد به قلّه‌های بلند معنوی که سالکِ الی‌الله طالب آن‌ است برسد، باید اهل سوز و گدازهای عاشقانه، اشک و آه و ناله‌های عاشقانه در خلوت‌های عبادی‌اش باشد و فقط به انجام واجبات بسنده نکند که به مقصد و به آن مراتب بلند نمی‌رسد.

گزیده ای از سخنان استاد مورخ (۱۴۰۳/۱۱/۱۵)

سالک الی‌الله در ماه سرشار از نور و عطر معنویت و عرفانِ شعبان‌المعظّم میهمان خوان عنایات عظیم نبوی است. آنچه از مواهب که بر سر این سفره و خوان نبوی در معرض بهره‌مندی سالکان الی‌الله قرار گرفته، همه عبرت‌آموز و درس‌آموزند اذکار توحیدی لا إِلَهَ إِلا اللهُ وَ لا نَعْبُدُ إِلا إِیَّاهُ مُخْلِصِینَ لَهُ الدِّینَ وَ لَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ ان‌شاءالله با تکرار این ذکر به عمق وجود آن راه پیدا کنیم و همۀ لایه‌های وجودمان بو، رنگ، عطر و ویژگی عبودیّت حقّ متعال را پیدا کند و وجودمان از غیر خدا خالص شود. استغفار در هر سه ماه رجب‌المرجّب، شعبان‌المعظّم و رمضان‌‌المبارک تأکید بر استغفار شده؛ اما استغفار در هر کدام از این ماه‌ها مرتبۀ متفاوتی دارد. ماه رجب: استغفار از فعل در مرتبۀ نخست استعفار از معصیت‌ها، رفتارها و ترک طاعات و در مرتبۀ اعلی استغفار از قائل بودن به فاعلیّت ماسوی‌الله، و غیرخدا را فاعل دانستن. ماه شعبان: استغفار از صفات در مرتبۀ نخست استغفار از صفات زشتی که انسان ممکن است به آن مبتلا باشد و در مرتبۀ اعلی، استغفار از غیرحقّ را صاحب‌صفت دانستن و صفتی جز صفات‌الله در هستی پنداشتن. ماه رمضان: استغفار از قائل بودن هستی برای غیر خدا استعفارهای ماه مبارک رمضان سالک را به نقطه‌ای می‌رساند که جز حقّ متعال چیزی در عالم نمی‌بیند. - حال می‌توان راز استعفارهای هر سه ماه را متوجه شد. ماه رجب: ماه ولایت (ظهور در مرتبۀ فعل حقِّ متعال) ماه شعبان: ماه نبوّت (ظهور حقِّ متعال در جَلَوات صفات) ماه رمضان: شهرالله و ماه جلوه کردن هستی حق صدقه هر عملی که صدق انسان را در باورها، اندیشه‌ها، سخن‌ها و ادعاهایش اثبات می‌کند، مانند کمک به نیازمندان، عفو خطاکاران، رفتار، روحیات و خلق خوش. صلوات شعبانیه صلوات شعبانیه در سلوک الی‌الله، هم راهبر طریق را معرفی‌ می‌کند، هم راه سلوک و دستورات سلوکی را. مناجات شعبانیه سِیر معنوی‌یی را که میوۀ سرسپردن به آن رهبران و طی کردن آن راه است، معرّفی می‌کند و انسان را سیر می‌دهد. قلّه‌های بلند عرفان که در این مناجات بیان می‌شود، در هیچ متن عارفانه‌ای از عرفای بزرگ به این رسایی، زیبایی و شیوایی بیان نشده است. مراتب توحید افعالی در فرازهای اولیۀ این مناجات است و  این مناجات ورود به وادی توحید است. سالک منازل قبلی را با صلوات شعبانیه طی کرده است. مصداق زمانی سه ماه رجب، شعبان و رمضان را اهل غفلت هم طی می‌کنند. کسی که می‌خواهد بهره‌مند واقعی باشد، باید این سه ماه در باطن او محقّق شود و در سیر‌ باطنی او فرا برسد. فرصت‌های این سه ماه‌ را غنیمت بشمارید و از هیچ لحظه‌ای غافل نشوید.

حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها بانویی است که قرآن کریم از ایشان به کوثر تعبیر کرده است؛ کوثر یعنی خیر کثیر. کسی را که خدا خیر کثیر بداند، خود خدا می‌داند چه عظمتی دارد. خدایی که تنها به خاطر بعثت پیامبر خاتم صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم بر خلق منّت نهاده است؛ «لَقَد مَنَّ اللهُ عَلیَ المُؤمِنین اِذ بَعَثَ فیهِم رَسولاً مِن اَنفُسِهِم»: خدابر مؤمنین منّت نهاد که پیامبری از خود آنها در میانشان برانگیخت. حال نگاه کنید که خدا بر همین پیامبر خاتم منّت می‌نهد که «إِنَّا أَعْطَیْنَاکَ الْکَوْثَرَ»! عظمت این بانو چیست؟ خدا می داند! اگر کسی بخواهد به معرفت فاطمه سلام‌الله‌علیها راه پیدا کند و از این خیر کثیر بهره‌ای ببرد، راهش این است که «فَصَلِّ لِرَبِّکَ وَانْحَرْ» یعنی نماز بگزارد. نمازی که معراج مؤمن است.

حضرت فاطمه -سلام الله علیها- در یورش بیرحمانه دژخیمان بدکینه به خانه ی وحی و صدمات تازیانه های بیداد که بر پیکر مطهرش فرود آمده بود؛ به شدت مجروح شده و خورشید وجودش غروبی غم انگیز داشت. ستم، خشونت و مواضع ناجوانمردانه ی برخی مسلمان نماها و نیز تحول در سیستم سیاسی جامعه ی آن روز، فشارهایی بود که بر رنج بیماری آن مخدره می افزود و آن مظلومه را به بستر شهادت کشاند. در تاریخ شهادت حضرت صدیقه-علیها السلام- اختلاف نظر وجود دارد به طوریکه فاصله ی بین رحلت رسول خدا-صلی الله علیه و آله- تا شهادت آن بانوی معصومه را، چهل، هفتاد و پنج و نود و پنج روز و برخی منابع اهل سنت تا شش ماه هم نقل کرده اند.         

در روایات آمده حضرت زهرا سلام الله علیها در صحرای قیامت مثل مرغی که دانه را از بین سنگ و خاشاک جمع می‌کند، دوستان اهل بیت علیهم السلام را از بین اهل محشر جمع می‌کند و به بهشت می‌برد. همین‌طور آمده است که حضرت زهرا سلام الله علیها، سوار بر شتری از نور وارد محشر می‌شود و دوستان اهل‌بیت علیهم السلام ، ریشه‌های روپوشی که بر روی آن شتر قرار دارد را می‌گیرند و حضرت آنها را با خود به بهشت می‌برد.

امیرالمؤمنین علی علیه السّلام و حضرت زهرا سلام الله علیها، در بیان فلسفه و حکمت تشریع احکام الهی، فلسفه ی مقرر شده  روزه را تثبیت اخلاص بیان نموده اند: " خدای متعال  روزه را قرار داد تا اخلاص را در وجود انسان تثبیت کند" . روزه عملی است که بر خلاف اعمال دیگر، هیچ مظهر رفتاری ندارد. عملی مانند نماز یا طواف خانه ی خدا آشکار و قابل تشخیص است؛ امّا روزه را از ظاهر کسی نمی توان تشخیص داد. لذا اخلاص در آن بسیار قوی تر است. روزه قائم به نیّت است؛ همین که کسی نیّت کند روزه اش را بخورد و یا برای غیر خدا باشد، روزه اش باطل شده است. روح اخلاص در روزه بسیار مهم است و این عبادت وصل به اخلاص است.    

اینکه همه ی روزها عاشورا و همه ی زمین ها کربلاست، یک واقعیت است. این واقعیت در باطن ما و جهان درون ما هم مصداق دارد. ارض وجود مؤمن کربلاست و هر مقطع زمانی، هر برهه و مرحله ای از سیر مؤمن هم یک یوم است که آن هم عاشوراست و لذا در صحنه ی درون هم  درگیری امام حسین علیه السلام و یارانش، با یزید و یارانش عیناً مصداق دارد. در وجود انسان قوّه ی واهمه، مظهر قوای سیاسی در جهان بیرون است. پس سیاست، سیاست غیر الهی است. سیاست یعنی تزویر، خدعه و مکر. قوّه ی غضبیه در باطن ما، مظهر نیروهای امنیّتی و نظامی در جهان بیرون است. قوّه ی شهویه هم مظهر متنعّمان، سرمایه داران و زراندوزان است که کارشان غارت و زراندوزی است... 

حفظ نظام به چه قیمت؟
برای پاسخ به سؤال حفظ نظام جمهوری اسلامی تا کجا و به قیمت؟! ابتدا باید نظام را تعریف کرد.
اگر مقصود از نظام، مدیران، مسؤولان، رهبران و اداره‌کنندگان کشور و عملکردهای آنان است، طبیعتاً باید عملکرد خلاف را نقّادی کرد. اگر غرض‌ورزی و عمد در کار باشد، باید مسؤول خلاف‌کار عزل و مجازات شود؛ و اگر مقامات مسؤول، ناتوان هستند، باید برکنار شوند و در هر دو صورت، افرادی سالم و توانمند بر سر کار بیایند.(۱۴۰۱/۰۸/۲۳)